Elazığ denildiği zaman akla gelen ilk yerlerden birisidir Harput Kalesi. Geçmişin izlerini günümüze yansıtan, tarihi kokusu ve manzarasıyla ayrı bir güzellik. Harput Kalesi ülkemizin en önemli tarihi eserlerinden bir tanesi olmakla birlikte, milattan önce sekizinci yüzyılda, Anadolu’da, Van Gölü çevresinde kurulan bir devlet olan Urartular tarafından inşa edilmiş ve hala daha günümüze kadar ayakta kalabilen nadir yapılardan bir tanesidir. Eski dönemlerde restore edilmekle beraber günümüzde de Kültür Bakanlığınca bazı bölümleri restore edilmiştir. Harput Kalesinin özelliklerinden bahsetmek gerekirse ;
Harput Kalesi ismini bulundugu ilçe olan Harput’dan almaktadır.
Yapım tarihi milattan önce sekizinci yüzyıldır.
Persler, Partlar, Romalılar, Sasaniler, Bizanslılar bu bölme için mücadele etmişlerdir. 11.yüzyılda Bizans’ın hakimiyetinde olan bu bölge daha sonra Çubuk oğulları, Artuk oğulları ve akabinde Selçukluların hakimiyetine girmiştir. En son olarak 1515 yılında Yavuz Sultan Selim zamanında Osmanlı Devletine geçmiştir.
Harput Kalesi Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarı Alaaddin Keykubad’ın yönetim merkezliğini yapan bir yer olması sebebiyle önem kazanmıştır.
Harput Kalesi iç kale ve dış surlar olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Özellikle dış surların büyük bir bölümü maalesef günümüze kadar ulaşamamıştır.
Harput Kalesi dikdörtgen bir tasarıma sahiptir. Kale içinde çeşitli yapılar bulunmaktadır. ( Hastane, tahıl ambarı, cephanelik, darphane ) Ayrıca yapılan çalışmalarla mahalle mektebi, ticarethaneler, konutlar, atölyeler, tüneller bulunmuştur.
O dönemlerde Harput da su sıkıntısı olması sebebiyle yapımında su yerine süt kullanıldığı rivayet edilmektedir. Rivayete göre kalenin temelleri atıldıktan sonra kale duvarları yapıldıktan sonra su sıkıntısı çekilmiş ve bu su sıkıntısına çözüm bulunamamıştır. Yapıldığı yıl su kıtlığının aksine hayvanların sütleri oldukça boldur. O dönemim hükümdarı emir verip su yerine süt kullanılacaktır. Hayvanlar sağılmış ve harç süt ile karılıp kale inşası tamamlanmıştır. Bu sebepten dolayı Süt Kalesi olarak da adlandırılmaktadır.
Kaleyi tahrip eden insanların yüzünden Elazığ Valiliği İl Özel İdaresi büyük bir maddi destek vermekle birlikte artık kalenin 24 saat güvenliğini sağlamak ve tahribatı azaltmak amacıyla çalışmalar yapılmakadır.
Sonuç olarak Elazığ’a gelince görülmeden gidilmeyecek bir yerdir Harput Kalesi. Bu Kaleden şehri kuş bakışı görebilirsiniz. Özellikle kışın ve gece çıkılan kalenin manzarası bambaşka ne kadar donmak üzere de olsanız.